Εμβολιασμός
Η κατάρριψη των μύθων είναι εξίσου ζωτικής σημασίας όπως η ισότιμη πρόσβαση των πολιτών στα εμβόλια που είναι διαθέσιμα για την προστασία τους.
Ενημερωθείτε σχετικά με το Εθνικό Πρόγραμμα εμβολιασμού της Ελλάδας για παιδιά εφήβους και ενήλικες. Εμβολιασμός ανά ηλικία & φύλο.
Μάθε για τον εμβολιασμό
εμβολιασμός Covid 19
Ενημερωθείτε σχετικά, δείτε αν ανήκετε στην πληθυσμιακή ομάδα που μπορεί να εμβολιαστεί την τρέχουσα περίοδο
δείτε αν έχετε ήδη ραντεβού και να το διαχειριστείτε, να υποβάλετε αίτημα σε περίπτωση που ανήκετε στην τρέχουσα εμβολιαστική περίοδο να ενημερωθείτε για την Εθνική Εκστρατεία Εμβολιασμού σχετικά με τον COVID-19.
Ο εμβολιασμός είναι μια ασφαλής και αποτελεσματική ως προς το κόστος μέθοδος προστασίας του πληθυσμού, ιδιαίτερα των νηπίων και παιδιών, από ορισμένες μολυσματικές ασθένειες. Όλες οι χώρες της ΕΕ διαθέτουν προγράμματα εμβολιασμών, τα οποία συνιστούν τα εμβόλια που πρέπει να γίνονται ανάλογα με την ηλικία του παιδιού.
Εμβόλιο γρίπης, Εμβόλιο τετάνου – διφθερίτιδας, Εμβόλιο ιλαράς – ερυθράς – παρωτίτιδας (MMR) , Εμβόλιο ανεμευλογιάς (VAR), Εμβόλιο έρπητα ζωστήρα (HZV), Εμβόλιο ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), Εμβόλιο πνευμονιοκόκκου συζευγμένο (PCV13) και πολυσακχαριδικό (PPSV23), Εμβόλιο ηπατίτιδας Α (HepA) και Β (HepB)
Τι είναι το εμβόλιο;
Το εμβόλιο είναι ένα βιολογικό παρασκεύασμα που σκοπό έχει να ευαισθητοποιήσει το αμυντικό σύστημα του οργανισμού έναντι συγκεκριμένων παθογόνων μικροοργανισμών ώστε να αποκτήσει ανοσία. Το εμβόλιο συνήθως περιέχει έναν νεκρό ή αδρανοποιημένο νοσογόνο παράγοντα ο οποίος είναι υπεύθυνος για μια ασθένεια. Ο παράγοντας αυτός διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού ώστε να το αναγνωρίσει ως ξένο, να το καταστρέψει και να αποκτήσει μνήμη για αυτόν ώστε το ανοσοποιητικό σύστημα να μπορεί αργότερα να τον αναγνωρίσει πιο εύκολα και να καταστρέψει οποιοδήποτε μικροοργανισμό τον περιέχει, εάν ο οργανισμός ξαναμολύνει τον άνθρωπο.
Τα εμβόλια είναι η καλύτερη άμυνα που έχουμε απέναντι σε σοβαρές και ενίοτε θανατηφόρες μεταδοτικές ασθένειες, οι οποίες μπορούν να προληφθούν.
Ο εμβολιασμός αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ιατρικά μέτρα που αναπτύχθηκαν τον 20ό αιώνα, καθώς και το κύριο εργαλείο για την πρωτογενή πρόληψη των ασθενειών.
Χάρη σε εκτεταμένες εκστρατείες εμβολιασμού εξαλείφθηκε η ευλογιά, η Ευρώπη απαλλάχτηκε από την πολιομυελίτιδα, και έχουν σχεδόν εξαλειφθεί πολλές άλλες ασθένειες.
Σήμερα πάνω από 100 εκατομμύρια παιδιά κάθε χρόνιο εμβολιάζονται κατά ασθενειών, όπως η διφθερίτιδα, ο τέτανος, ο κοκκύτης, η φυματίωση, η πολιομυελίτιδα, η ιλαρά και η ηπατίτιδα Β. Ο εμβολιασμός των ενηλίκων βοηθάει στην πρόληψη κατά ασθενειών όπως η γρίπη κτλ. και συντελλεί στην επιβίωση ασθενών με χρόνιες παθήσεις όπως η ΧΑΠ και άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες. Εκτιμάται ότι χάρη στον εμβολιασμό προλαμβάνονται κάθε χρόνο 2,5 εκατομμύρια θάνατοι σε όλο τον κόσμο, ενώ μειώνονται οι δαπάνες για την ειδική θεραπεία ασθενειών, π.χ. μέσω αντιμικροβιακών θεραπειών (για τις μικροβιακές λοιμώξεις).
Οι εμβολιασμοί σώζουν εκατομμύρια ζωές κάθε χρόνο και έχουν αναγνωριστεί ως μία
από τις πιο επιτυχημένες και οικονομικά αποδοτικές παρεμβάσεις στον τομέα της υγείας.
Αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της παροχής υπηρεσιών υγείας και o εμβολιασμός είναι αδιαμφισβήτητο
ανθρώπινο δικαίωμα. Επιπλέον, τα εμβόλια αποτελούν πολύτιμο σύμμαχο στην πρόληψη και
τον έλεγχο επιδημιών από μεταδοτικά λοιμώδη νοσήματα συμβάλλοντας στη διασφάλιση της
παγκόσμιας υγείας.
Η εξέλιξη της τεχνολογίας και της επιστημονικής γνώσης στον εμβολιασμό, έχει οδηγήσει στην παρασκευή ασφαλών εμβολίων τα οποία υφίστανται εκτεταμένες διαδικασίες ελέγχου ως προς την ασφάλεια, την ποιότητα και την αποτελεσματικότητά τους, πριν διανεμηθούν για ευρεία χρήση.
Πως λειτουργούν τα εμβόλια και τι είναι ο εμβολιασμός;
Τα εμβόλια λειτουργούν διεγείροντας το ανοσοποιητικό σύστημα, ώστε να παράγει
αντισώματα και κύτταρα μνήμης έναντι συγκεκριμένων αντιγόνων.
Υπάρχουν δύο είδη ανοσοποίησης.
Η ενεργητική, η οποία επιτυγχάνεται με τη φυσική νόσο ή τεχνητά με τον
εμβολιασμό,
και η παθητική, η οποία επιτυγχάνεται με τη χορήγηση έτοιμων αντισωμάτων, τα
οποία έχουν παραχθεί στον οργανισμό άλλου ατόμου ή ζώου.
Μέχρι τώρα τα εμβόλια
χωρίζονταν σε δύο κατηγορίες:
Τα αδρανοποιημένα εμβόλια και εκείνα από ζώντες εξασθενημένους
μικροοργανισμούς.
Τα αδρανοποιημένα εμβόλια μπορεί να αποτελούνται από ολόκληρους
αδρανοποιημένους ιούς ή βακτήρια, είτε από τμήματά τους, όπως είναι οι πρωτεΐνες και οι
πολυσακχαρίτες. Τα ζώντα εξασθενημένα εμβόλια αποτελούνται από εξασθενημένους
μικροοργανισμούς που διατηρούν την ικανότητα να πολλαπλασιάζονται και να προκαλούν
ανοσιακή απάντηση, χωρίς όμως να προκαλούν νόσο.
Κατά τη διάρκεια της τρέχουσας
πανδημίας, η έρευνα ανέδειξε κι άλλες κατηγορίες εμβολίων, όπως αυτά που βασίζονται σε
ιούς-φορείς (vectors) εμβόλια ιικού φορέα ή αυτά που βασίζονται στην ανοσιακή απάντηση που επάγει η
χορήγηση εμβολίων mRNA ή και DNA.
Η διαχείριση των εμβολίων υπόκειται σε συγκεκριμένους κανόνες που ισχύουν από την παραγωγή έως και την
χορήγησή τους. Η πιστή τήρηση των κανόνων αυτών αποτελεί κλειδί για την
αποτελεσματικότητά τους.
Η απόφαση για τη χορήγηση των εμβολίων βασίζεται σε επιστημονικά κριτήρια που
αξιολογούν τον επιπολασμό ενός λοιμώδους νοσήματος στον πληθυσμό, αλλά και την
πιθανότητα επιπλοκών ανά ηλικιακή ομάδα ή υποκείμενη κατάσταση. Ο εμβολιασμός ακολουθεί
καθορισμένη διαδικασία που περιλαμβάνει και τη λήψη συγκατάθεσης από τον εμβολιαζόμενο,
καθώς αποτελεί παρεμβατική πράξη με χορήγηση φαρμάκου σε υγιές άτομο.
Κάθε εμβόλιο χορηγείται με βάση τις οδηγίες της παρασκευάστριας εταιρείας. Η χορήγηση μπορεί να γίνει δια του στόματος, ενδορρινικά, υποδόρια,
ενδομυϊκά και ενδοδερμικά. Είναι σημαντικό να τηρούνται οι αρχές πρόληψης των λοιμώξεων
σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας.
Η έναρξη των εμβολιασμών γίνεται ως επί το πλείστον το 2ο μήνα ζωής των βρεφών
και έχει στόχο την προστασία τους από μεταδοτικές ασθένειες και την υγιή ανάπτυξή τους.
Επειδή με την πάροδο του χρόνο η ανοσολογική μνήμη εξασθενεί, είναι απαραίτητο οι ενήλικες
να εμβολιάζονται με τις αναμνηστικές δόσεις ορισμένων εμβολίων.
Επιπλέον, τα άτομα με υποκείμενες παθήσεις βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο
νόσησης και επιπλοκών από συγκεκριμένες μεταδοτικές ασθένειες, γι’ αυτό είναι απαραίτητη
και η έγκαιρη ανοσοποίησή τους σύμφωνα με τις συστάσεις. Εξίσου σημαντική είναι και η
ανοσοποίηση των επαγγελματιών υγείας που έχει αμφίδρομο στόχο, την προστασία των ίδιων
αλλά και των ασθενών τους. Σε ορισμένα άτομα, ο εμβολιασμός μπορεί να αντενδείκνυται ή
να τροποποιείται. Σε περίπτωση αμφιβολίας, συστήνεται η παροχή συμβουλών από τον
κατάλληλο ειδικό.
Μετά την κυκλοφορία και την ευρεία
χρήση ενός νέου εμβολίου είναι σημαντική η επιτήρηση, η οποία δίνει τη δυνατότητα να
ανιχνευθούν και να καταγραφούν σπάνιες ή απροσδόκητες ανεπιθύμητες ενέργειες.
Όπως κάθε φαρμακευτική ουσία έτσι και τα εμβόλια είναι πιθανό να προκαλέσουν
κάποιες ανεπιθύμητες ενέργειες. Οι επαγγελματίες υγείας οφείλουν να είναι ενήμεροι για τις
ανεπιθύμητες ενέργειες του κάθε εμβολίου και να είναι σε θέση να τις αντιμετωπίσουν.
Επιπρόσθετα, κάθε εμβολιαζόμενος θα πρέπει να ενημερώνεται για την πιθανότητα εμφάνισης
ανεπιθύμητων ενεργειών μετά τον εμβολιασμό.
H επιτήρηση και παρακολούθηση της ασφάλειας των εμβολίων είναι
αναπόσπαστο κομμάτι της αλυσίδας των εμβολιασμών.
Η Κίτρινη Κάρτα είναι ένα μέσο για τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τις ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων και των εμβολίων.
Συνοψίζοντας, τα σύγχρονα και ασφαλή εμβόλια αποτελούν πολύτιμο εργαλείο στη
φαρέτρα μας για την αντιμετώπιση των μεταδοτικών ασθενειών.
Εμβολιασμός
Εμβολιασμός και οφέλη για όλους
Τα εμβολιασμένα άτομα έχουν λιγότερες πιθανότητες να μεταδώσουν λοιμώδη νόσο σε άλλους. Έτσι, τα άτομα που εμβολιάζονται συμβάλλουν στην προστασία των ατόμων που δεν μπορούν να εμβολιαστούν. Σε αυτά περιλαμβάνονται: βρέφη, παιδιά, ηλικιωμένοι, άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως οι καρκινοπαθείς.
Οι ομάδες αυτές επωφελούνται από τον εμβολιασμό των άλλων, διότι κατά αυτόν τον τρόπο η νόσος δεν μπορεί να εξαπλωθεί στην κοινότητα.
Απαιτείται μεγάλος αριθμός εμβολιασμών προκειμένου να επιτευχθεί η εν λόγω συλλογική ανοσία. Όταν μεγάλος αριθμός ατόμων εμβολιάζεται, οι αλυσίδες λοιμώξεων διακόπτονται. Για παράδειγμα, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC), απαιτείται να εμβολιαστεί το 95 % του πληθυσμού κατά της ιλαράς, προκειμένου να αποφευχθεί η περαιτέρω διασπορά της νόσου στην κοινότητα.
Μείωση της επιβάρυνσης των ατόμων
Ο εμβολιασμός, συμβάλλοντας στη διατήρηση της υγείας περισσότερων ανθρώπων, βοηθά στη μείωση των κοινωνικών και ψυχολογικών επιπτώσεων των ασθενειών στους ανθρώπους και ελαφρύνει την επιβάρυνση των νοσοκομείων και των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να διατεθούν πόροι για την καταπολέμηση άλλων νόσων, όπως ο καρκίνος ή η νόσος του Αλτσχάιμερ.